30 χρόνια δίχως ΕSenna… αλλά δεν θα σε ξεχάσουμε ποτέ! (vids)

O γρηγορότερος οδηγός όλων των εποχών, έφυγε από κοντά μας την πρωτομαγιά του 1994, από τη πρώτη θέση του Grand Prix του San Marino. O Ayrton Senna υπήρξε πάντοτε η αναφορά σε αυτό που ονομάζουμε σήμερα «F1 Pilot». Εκρηκτικός, κωλόπαιδο, χαρισματικός, υπεργρήγορος, απίστευτος, ανθρώπινος, είναι μερικά από τα επίθετα που τον συνοδεύουν. Σίγουρα όμως το πιο ταιριαστό από όλα, είναι το αξέχαστος. Ο πρόσφατος θάνατος του στενού του φίλου Sid Watkins, μάς δίνει την ευκαιρία να πούμε για άλλη μια φορά την ιστορία. Για να μην ξεχάσουν οι παλιοί και για να μάθουν οι νέοι…

Πως γίνεται μετά από τόσα χρόνια, να κάθεσαι να γράψεις ένα άρθρο για τον Ayrton και να βουρκώνουν τα μάτια σου; Πως είναι δυνατόν μετά από τόσο καιρό, ο Senna να έχει τόσο μεγάλη συναισθηματική επιρροή σε όλους, όσοι ασχολούνται με τα μηχανοκίνητα σπορ, είναι ένα παράδοξο που ωστόσο έχει εξήγηση.

Ο Ayrton Senna ( διαβάζεται Αύύύύύύύύρτον Σένα, με τον τόνο στο ύψιλον και με «επαρχιώτικη» αξάν, αν θέλετε να λέτε το όνομά του με την γνήσια βραζιλιάνικη προφορά) ήταν μια bigger than life προσωπικότητα. Όλη του η ζωή, υπήρξε ένας αγώνας κυριαρχίας γι’ αυτόν, κυρίως μέσα στις πίστες αλλά και έξω από αυτές. Άγιος, κωλόπαιδο και gentleman σε μια σχεδόν απίστευτη και μαγική ισορροπία, ενέπνευσε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλον τον κόσμο και κέρδισε τον σεβασμό αντιπάλων και ομόσταυλων. Αν η αξία σου μετριέται από την ποιότητα των αντιπάλων σου, τότε ο Alain Prost – που ήταν ο μόνος αποδέκτης των κωλοπαιδισμών του Ayrton- και που σήμερα λέει τα καλύτερα λόγια για τον μεγαλύτερο ανταγωνιστή του, είναι το καλύτερο παράδειγμα.

Ο ίδιος ο Senna το τελευταίο του πρωινό, αναφέρθηκε live μέσα από το μονοθέσιο του, στο φίλο του Alain που του έλειπε, λέγοντάς του καλημέρα από την ενδοσυνεννόηση. Βλέπετε, ήταν η αντιπαλότητα αυτών των δύο, που μας κράτησε αρκετά χρόνια στις μύτες των ποδιών μας να παρακολουθούμε τις επικές μάχες τους.

Ο Senna έφτασε στην Αγγλία το 1980 ως οδηγός kart όπου οι επικές μάχες με τον Τerry Fullerton -τον οποίο ο ίδιος ο Senna θεωρούσε τον καλύτερο οδηγό στον κόσμο- υπήρξαν ομηρικές και αξέχαστες. Το 1981, έτρεξε στο τοπικό πρωτάθλημα Formula Ford όπου δείχνοντας το ταλέντο του ανακηρύχθηκε πρωταθλητής στην πρώτη του χρονιά. Το 1983 κατακτά το αγγλικό πρωτάθλημα F3, ενώ το 1984 ξεκινά την καριέρα του ως οδηγός F1 με την ομάδα της Toleman-Hart. Στην πρώτη του χρονιά καταφέρνει να ανέβει μέχρι την 9η θέση στο πρωτάθλημα, με καλύτερη στιγμή στο βρεγμένο Monaco, οπού για πρώτη φορά οι ίντριγκες της F1 του κλέβουν την πρώτη θέση καθώς έριξε γύρο στον δεύτερο Alain Prost, αλλά οι διοργανωτές διέκοψαν τον αγώνα λόγω βροχής, υπολογίζοντας πως αγώνας τερματίστηκε δύο γύρους πίσω!

Τα επόμενα τρία χρόνια (1985-’86-’87) ο Senna θα τρέξει με την ομάδα της John Player Special Team Lotus και καταφέρνει τις δύο πρώτες χρονιές να ανέβει στην 4η θέση, ενώ την τελευταία χρονιά μαζί τους, καταφέρνει να φτάσει στην 3η θέση του πρωταθλήματος, σαφώς οδηγώντας πάνω από το όριο ένα μη ανταγωνιστικό μονοθέσιο. Οι εξαιρετικές του εμφανίσεις και η καθολική του κυριαρχία στο βρεγμένο του εξασφαλίζει για το 1988 μια θέση στη Mc Laren. Ήταν τόσο εμφανές το ταλέντο του, που οι οδηγοί εκείνης της εποχής θυμούνται μερικούς απίστευτους γύρους στην Αδελαϊδα με την Lotus εντελώς πάνω από το όριο της πρόσφυσης σε όλες σχεδόν τις στροφές…

Στη Mc Laren ο Ayrton, βρίσκει τις κατάλληλες συνθήκες και ξεδιπλώνει το ταλέντο του, κερδίζοντας αμέσως το πρώτο του Παγκόσμιο Πρωτάθλημα παρά το γεγονός πως ο Prost είχε περισσότερους βαθμούς στο τέλος από αυτόν! Βλέπετε εκείνην την εποχή μετρούσαν μόνο οι 11 καλύτεροι τερματισμοί από το σύνολο των 16 αγώνων και ο Senna είχε 8 νίκες αντί για 7 του Prost! H επόμενη χρονιά υπήρξε μια χρονιά σταθμός. Στην Mc Laren o Prost έχει αποφασίσει να κερδίσει αυτός το πρωτάθλημα πάση θυσία. Όλη τη χρονιά τρώγονται σαν τα κοκόρια με έντονο ανταγωνισμό μέσα στην πίστα και τρομερό ψυχολογικό πόλεμο έξω από αυτήν. Στον επεισοδιακό προτελευταίο αγώνα, στη Suzuka, σχεδόν κρίνεται το πρωτάθλημα εξ’ αιτίας της συζήτησης για το που θα πρέπει να βρίσκεται η πρώτη θέση στο grid, καθώς η πρώτη θέση είναι στη «βρόμικη» πλευρά της πίστας. Έτσι ο Senna αν και στην προσφιλή του πρώτη θέση στα δοκιμαστικά, δεν καταφέρνει να ξεκινήσει σωστά στον αγώνα, επιτρέποντας στον Prost να τον περάσει. O Alain Prost καταφέρνει να προηγηθεί για 46 γύρους, πριν ο Senna τον «πιάσει» στο κλειστό σικέϊν, πριν την τελευταία δεξιά στροφή της πίστας. Εκεί ακουμπούν και βγαίνουν και οι δύο εκτός πίστας. Ο Senna καταφέρνει με την βοήθεια των κριτών να ξαναμπεί στην πίστα και με ένα δαιμονισμένο ρυθμό -παρά το αναγκαστικό pit stop για αλλαγή εμπρός πτέρυγας- καταφέρνει να κερδίσει τον αγώνα. Οι κριτές ωστόσο τον μηδενίζουν στο τέλος του αγώνα και ουσιαστικά ξεκινούν μια «βεντέτα» μεταξύ των δύο οδηγών που θα κρατήσει μέχρι το τέλος της καριέρας του Prost.

Τελικά ο Prost κερδίζει το πρωτάθλημα του 1989 αφήνοντας τον Senna πικραμένο και αδικημένο. Η επόμενη χρονιά ωστόσο, επιφύλασσε ένα παρόμοιο τέλος. Ακριβώς έναν χρόνο μετά, πάλι στη Suzuka, ο Senna, χρειάζεται να μην τερματίσει ο Prost (οδηγός της Ferrari πλέον), για να στεφθεί ο ίδιος μαθηματικά πρωταθλητής. Στην πρώτη στροφή του αγώνα ο Senna εκβιάζει μια επαφή με τον Prost, ακουμπούν και καταλήγουν και οι δύο έξω από την πίστα, με τον Senna πρωταθλητή στο δεύτερο του πρωτάθλημα.

O Ayrton θα κερδίσει άλλο ένα πρωτάθλημα και μετά θα περάσει σε μια περίοδο ατυχών επιλογών κινητήρα για λογαριασμό της Mc Laren. Τελικά, οι σχέσεις τους θα διαταραχθούν και ο Senna θα καταλήξει στην Williams. Είναι μια κίνηση που δημιουργεί περίεργα συναισθήματα στους οπαδούς του Βραζιλιάνου σε όλον τον κόσμο. Οι περισσότεροι -όπως ομολόγησαν μετά τον θάνατό του- ένιωθαν άβολα με την επιλογή της Williams. Πολλοί έχουν δηλώσει -εν πλήρη ειλικρίνεια- πως είχαν ένα προαίσθημα πως κάτι πολύ κακό θα συνέβαινε και πως κάθε φορά που το ένιωθαν, άλλαζαν σκέψη για να το ξορκίσουν.

O Senna, υπήρξε εξαιρετικός οδηγός, πολυπρωταθλητής, recordman στις pole positions, αλλά δεν έγινε διαχρονική περσόνα μόνο γι’ αυτό. Ήταν μια χαρισματική προσωπικότητα που εξέπεμπε μια σπάνια ζεστασιά και έναν παλμό συμπάθειας. Ο Senna ήταν πέρα από το φυσιολογικό αγαπητός.
Υπήρχε λογική σε αυτό; Υπήρχε.
Ήταν τρομερά θρήσκος και πίστευε πως έχει μια ιδιαίτερη επικοινωνία με Τον Θεό και πως πραγματικά Εκείνος, ήταν μαζί του όταν οδηγούσε. Και το εξηγούσε με μαγικό τρόπο. Χρησιμοποιούσε λέξεις και εκφράσεις που σε έκανε να το πιστεύεις και να το δέχεσαι! Ήταν απίστευτος αυτός ο δεσμός με Τον Θεό, όπως απίστευτή ήταν και εμμονή του με την ασφάλεια. O Senna στις αρχές τις δεκαετίας του ’90, είχε αφήσει πίσω του τις καμικάζι πρακτικές του παρελθόντος και πρωτοστατούσε σε όλες τις κινήσεις που είχαν να κάνουν με το θέμα της ασφάλειας από την πλευρά των οδηγών. Είχε μάλιστα δημιουργήσει μια ιδιαίτερη φιλία με τον Eric Sidney Watkins, γνωστό ως Sid Watkins, έναν διάσημο Βρετανό νευροχειρουργό που τότε ήταν ο επικεφαλής του ιατρικού team της F1. (Μέχρι τον θάνατό του πριν λίγες εβδομάδες, ο Sid Watkins ήταν επίτιμος Πρόεδρος του Ινστιτούτου Ασφάλειας για τον Μηχανοκίνητο Αθλητισμό της FIA)

Το 1990, στο τρομερό ατύχημα του Martin Donnelly στα δοκιμαστικά της Jerez, o Senna έφτασε από τους πρώτους στη σκηνή του ατυχήματος. Aμέσως λύθηκε και πλησίασε. To αυτοκίνητο είχε διαλυθεί, είχε κοπεί στα δύο και το σώμα του Donnelly εκτινάχθηκε μακριά, μέχρι που σταμάτησε σαν σπασμένη μαριονέτα στην άσφαλτο. Όλοι οι υπόλοιποι οδηγοί απομακρύνθηκαν. O Senna όχι. Όταν έφτασε ο Sid Watkins, μέσα στην ταραχή και το άγχος του δεν είδε τον φίλο του Ayrton. Άρχισε να δίνει τις πρώτες βοήθειες στον Donnelly μέχρι που ξεκίνησαν για το νοσοκομείο.

O Senna τους ακολούθησε με ένα από τα συνοδευτικά αυτοκίνητα. Έφτασε μαζί με το νοσοκομειακό στο νοσοκομείο και διαπληκτίστηκε έντονα με τον υπεύθυνο ασφαλείας καθώς δεν τον άφησαν να μπει στην αίθουσα που έπαιζε το ρόλο του πρόχειρου χειρουργείου. Έκανε πως έφυγε, έστριψε στην πρώτη γωνία, βρήκε ένα παράθυρο ανοιχτό και μπήκε σε ένα σημείο μετά τον υπεύθυνο ασφαλείας. Συνεννοήθηκε με τις νοσοκόμες, φόρεσε τα κατάλληλα ρούχα και μπήκε σαν κλέφτης στην αίθουσα που επικρατούσε πανικός. Η ιατρική ομάδα με επικεφαλής τον Sid Watkins, προσπαθούσε να σταθεροποιήσει την κατάσταση του Donnelly, ώστε να μπορέσουν να τον τοποθετήσουν στο ελικόπτερο που περίμενε με τους κινητήρες ανοιχτούς και με το στροφείο να γυρίζει. Αν δεν τον σταθεροποιούσαν, θα πέθαινε σίγουρα στην διαδρομή. Μόλις το ελικόπτερο έφυγε με τον Donnelly για το νοσοκομείο της πόλης, ο Senna έπιασε μια μεγάλη ιατρική συζήτηση με τον Sid Watkins για ποιό λόγο έκανε αυτό και εκείνο. Μετά την έκπληξη του γιατρού για τις ερωτήσεις του Senna και πως διάολο βρέθηκε δίπλα του μέσα στο πρόχειρο χειρουργείο, ο γιατρός απάντησε επιστημονικά στις περίεργες ερωτήσεις του Ayrton. Εκτός από το σεμινάριο ιατρικής από τον Sid Watkins, o Senna εκείνην την ημέρα πήρε και την pole position…

Δύο χρόνια αργότερα, στα δοκιμαστικά του Spa, το 1992, ο Senna βρέθηκε πάλι πρώτος σε μια τρομερή σκηνή ατυχήματος. Αυτή τη φορά, το θύμα ήταν ο Erik Comas. Ο Senna ήταν ακριβώς πίσω από το μονοθέσιο του Comas και είδε το ατύχημα. Περνώντας δίπλα του, είδε το κεφάλι του σε αφύσικη γωνία και άκουσε τον κινητήρα να λειτουργεί στο μέγιστο των στροφών. Ενήργησε αστραπιαία. Σταμάτησε αμέσως το μονοθέσιο του, πετάχτηκε από αυτό και έτρεξε αμέσως να δώσει τις πρώτες βοήθειες στον Comas. Η αφύσικη γωνία του κεφαλιού του κλείνει την αναπνευστική οδό. Ο Senna με σίγουρες κινήσεις, ισιώνει το κράνος και φέρνει το κεφάλι σε όρθια θέση. Ψάχνει και βρίσκει το kill switch σβήνοντας τον κινητήρα που ήδη έχει πυρώσει τις εξατμίσεις λειτουργώντας στο όριο των στροφών του. O Comas είναι αναίσθητος αλλά αναπνέει χάρις τον Senna που του κρατά το κεφάλι σε όρθια θέση. Ξέρει ακόμα πως το Spa είναι τεράστιο και οι γιατροί δεν θα φτάσουν γρήγορα. Με την βοήθεια των κριτών που έχουν φτάσει στη σκηνή του ατυχήματος, κρατά το κεφάλι σε όρθια θέση μέχρι που ο Sid και το επιτελείο του αναλαμβάνουν εκείνοι…

Μερικά χρόνια αργότερα, ο Comas γράφει στα απομνημονεύματά του: Ο Ayrton μου έσωσε τη ζωή. Αν δεν είχα πεθάνει από ασφυξία, σίγουρα θα είχα καεί ζωντανός.

H χρονιά του 1994 ξεκίνησε πολύ άσχημα. Το αυτοκίνητο ήταν τραγικό και ο Damon Hill ήταν έκπληκτος για το πως με αυτό το αυτοκίνητο, ο Senna κατάφερνε να παίρνει την Pole Position. Με τις δηλώσεις του Hill για την απαίσια συμπεριφορά της Williams, δύο poles για τον Senna αλλά και δύο εγκαταλείψεις φτάσαμε στον τρίτο αγώνα του 1994. To GP του San Marino γίνεται στο Autodromo Dino & Enzo Ferrari, κοντά στην Imola, καμιά πενηνταριά χιλιόμετρα βόρεια του πριγκιπάτου του San Marino.

Aπό την Παρασκευή φάνηκε πως αυτός ο αγώνας θα ήταν διαφορετικός. Το πρώτο θύμα του τραγικού τριήμερου ήταν ο Rubens Barrichello. Έκανε ένα στιγμιαίο λάθος και μπήκε με περισσότερα χιλιόμετρα στην Variante Bassa από όσα θα έπρεπε. Σε ένα παράξενο συμβάν που δεν είχε προηγούμενο, η Jordan του Rubens, ανέβηκε στο κέρμπ και εκσφενδονίστηκε στα προστατευτικά λάστιχα με περισσότερα από 290 χιλιόμετρα την ώρα. Το αυτοκίνητο σχεδόν σταμάτησε ακαριαία. Πήρε μερικές τούμπες και στάθηκε στο πλάι. Από 290+ σε 0 χιλιόμετρα μέσα σε λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο. Όλοι όσοι το είδαν πάγωσαν. Κατάλαβαν πως ακόμα και αν ο Rubens δεν είχε ορατές πληγές, τα g’s που δέχθηκε θα ήταν ικανά να αποβούν μοιραία.

O Ayrton δεν είδε το ατύχημα από τα monitor αλλά σύντομα το πληροφορήθηκε από την Betise Assumpcao, την PR Manager του, και έτρεξε αμέσως στο νοσοκομείο. O Sid Watkins τον διαβεβαίωσε πως ο Rubens είναι μια χαρά. Βέβαια… έχει σπάσει μερικά δόντια, έχει κάποια βαθιά κοψίματα στα χείλη, μερικές θλάσεις και έχει σοβαρά στραμπουλήξει το δεξί του χέρι, αλλά σχετικά με την σοβαρότητα του ατυχήματος, «δεν έχει γρατζουνιά». Ο Senna θορυβήθηκε. Αυτό το σιρκουϊ ήταν επικίνδυνο. Το είχαν συζητήσει με τον Gerhard Berger. Ειδικά ο τοίχος στην Taburello ήταν πολύ κοντά στην πίστα. Είχαν συμφωνήσει πως κάτι έπρεπε να γίνει με αυτή τη στροφή, αλλιώς κάποιος θα σκοτωνόταν σε αυτήν.

Η Παρασκευή τελείωσε με τον Senna να κάνει πάλι τον ταχύτερο γύρο και τις συζητήσεις σε όλες τις ομάδες για την επικινδυνότητα της πίστας να δίνουν και να παίρνουν. To ατύχημα του Barrichello τους είχε όλους επηρεάσει μα πιο πολύ τον Ayrton που ήταν σε κακό mood εξ αιτίας προσωπικών προβλημάτων.

Ήθελε να γυρίσει στην Quinta do Lag, στην Πορτογαλία και να πέσει στην αγκαλιά της Adriana Galisteu. Ενός κατάξανθου νεαρού μοντέλου από την Βραζιλία 21 μόλις ετών. Είχε πάρει τις αποφάσεις του. Θα την παντρευόταν στο τέλος της χρονιάς, παρά της αντιρρήσεις της οικογένειάς του. Σχεδόν όλη την εβδομάδα είχε διενέξεις με τον μεγάλο του αδερφό και όχι μόνον αυτό, αλλά ο Leorardo ήταν μαζί του εκεί στην Imola προσπαθώντας να τον μεταπείσει πως δεν του ταίριαζε αυτή η κοπέλα. Και ως να μην έφταναν όλα αυτά, είχε συμφωνήσει γι’ αυτό το Σαββατοκύριακο να τον παρακολουθεί ο Mark Fogarty από το νέο περιοδικό Carweek μαζί με έναν φωτογράφο. Σκατά δηλαδή.

Ο προσωπικός του πιλότος Owen O’Mahoney, θυμάται χαρακτηριστικά. «Εκείνο το Σαββατοκύριακο ο Ayrton ήταν ένας άλλος άνθρωπος. Του είχα ζητήσει πολλές φορές να μου κάνει μια προσωπική αφιέρωση, να βγούμε μερικές φωτογραφίες μαζί και όλο τα αναβάλαμε… Το Σαββάτο 30 Απριλίου σχεδόν με ανάγκασε να το κάνω. Ήταν διαφορετικός εκείνες τις ημέρες…»

Μετά την πρωϊνή περίοδο δοκιμαστικών, ο Barrichello που είχε βγει από το νοσοκομείο του Maggiore, επέστρεψε στην πίστα για να μιλήσει με το είδωλό του, τον Senna. Ο Ayrton χάρηκε πολύ που τον είδε, του είπε πόσο τυχερός στάθηκε και του συνέστησε να ξεκουραστεί στο σπίτι του στη Βρετανία, ώστε να επιστρέψει γρήγορα στους αγώνες. Αυτή ήταν η τελευταία φορά που ο Rubens θα μιλούσε μαζί του. Στη μία το μεσημέρι άρχισε η δεύτερη περίοδος δοκιμαστικών.

Δέκα οκτώ λεπτά αργότερα, η μακρά περίοδος που η Formula 1, δεν είχε βιώσει ένα θανατηφόρο ατύχημα θα τερματιζόταν. H Simtek του Roland Ratzenberger, ενός νέου οδηγού στην F1, έχασε την μπροστινή αεροτομή με 315 χλμ./ώρα. Ο άτυχος Roland δεν πρόλαβε να κάνει τίποτε. Σκοτώθηκε ακαριαία στην πρώτη του επαφή με τον τοίχο.

Ο Ayrton παρακολουθούσε από το box της Williams την προσπάθεια του Hill όταν είδε live το ατύχημα του Ratzenberger. Η πείρα του σε παρόμοια ατυχήματα σε συνδυασμό με την έντονη ψυχολογική φόρτιση που είχε εκείνο το Σαββατοκύριακο τον έκαναν να χάσει αμέσως την ψυχραιμία του. Κατάλαβε αμέσως πως ο Ratzenberger ήταν νεκρός.

Πολλοί λένε πως εκείνη τη στιγμή ο Senna μεταμορφώθηκε. Είδαν την μεταμόρφωσή του κατά την διάρκεια των επαναλήψεων του ατυχήματος του Roland. Ο Senna μετά βίας προσπαθούσε να κρατήσει τα νεύρα του. Βρήκε ένα αυτοκίνητο της οργάνωσης και σχεδόν αγγάρεψε τον οδηγό του να τον πάει στο σημείο τους ατυχήματος μέσα από την πίστα!

Ο Sid Watkins έφτασε στο σημείο του ατυχήματος 25 δευτερόλεπτα μετά το ατύχημα. Έβγαλε τον Roland από το μονοθέσιο και οι άνθρωποί του με ρυθμικές μαλάξεις ξεκίνησαν την σταματημένη του καρδιά. Τον διασωλήνωσαν επιτόπου με μια τεχνική που τον επόμενο χρόνο θα έσωνε την ζωή του Hakkinen και τον μετέφεραν στο νοσοκομείο της πίστας. Ο Senna καθυστέρησε και έφτασε αφού οι γιατροί είχαν φύγει. Έμεινε αποσβολωμένος να κοιτά τα συντρίμμια. Επικρατούσε χάος. Η είδηση πως ο Roland Ratzenberger ήταν νεκρός, απλώθηκε σαν μαύρη ομίχλη σε όλη την πίστα ρίχνοντας το ηθικό όλων.

O Senna γρήγορα έφτασε στο νοσοκομείο. Ο Sid τον περίμενε στην πόρτα. Του έκανε ένα νεύμα να απομακρυνθούν λίγο. Αμίλητοι βρήκαν ένα απόμερο σημείο ώστε να μιλήσουν. Kαι μόνο που κοίταξε ο ένας τον άλλον έφτανε. O Sid ήταν βουρκωμένος και ο Senna έκλαιγε με λυγμούς στον ώμο του. Ο γιατρός κατάλαβε πως ο Ayrton δεν είχε βρεθεί ποτέ κοντά στον θάνατο. Πάντα τον προσπερνούσε. Αυτή τη φορά ο θάνατος τον είχε ακουμπήσει.

Ο Senna ήταν απαρηγόρητος. Όταν τα δάκρυα στέρεψαν, ο γιατρός του είπε: «Ayrton γιατί δεν τα παρατάς. Δεν νομίζω πως πρέπει να τρέξεις αύριο. Για την ακρίβεια γιατί δεν φεύγουμε μαζί. Και εγώ θέλω να τα παρατήσω. Τι άλλο θέλεις; Είσαι ήδη τρις φορές πρωταθλητής και ξεκάθαρα ο πιο γρήγορος οδηγός. Παράτησε τα και πάμε για ψάρεμα…» Ο Ayrton δεν απάντησε. Πέρασε στην σιωπή ένα λεπτό όταν με σταθερή και γαλήνια φωνή ο Senna αποκρίθηκε: «Sid, υπάρχουν μερικά πράγματα στη ζωή που δεν έχουμε τον έλεγχό τους. Δεν μπορώ να τα παρατήσω. Πρέπει να συνεχίσω…» O ίδιος ο Sid Watkins αναφέρει πως αυτά ήταν τα τελευταία λόγια που είπαν μεταξύ τους.

O Senna απομακρύνθηκε όταν τους είδε από μακριά και τους πλησίασε ο Martin Whitaker, PR της FIA. O Whitaker θυμάται «Όπως με προσπερνούσε, ρώτησα τον Senna αν ήξερε τι συνέβη. Δεν μου απάντησε. Με κοίταξε με ένα βλέμμα που ποτέ μου δεν θα ξεχάσω…»

Ο Ayrton πήγε αμέσως στα box της Williams, ζήτησε από τον Patrick Head και τον Damon Hill να τον ακολουθήσουν και πήγαν στο τροχόσπιτο του Frank Williams. Τους είπε μέσα σε φορτισμένο κλίμα πως ο Ratzenberger ήταν νεκρός. O Williams του ζήτησε να συνεχίσει τα δοκιμαστικά, ο Senna αρνήθηκε, έβγαλε την αγωνιστική φόρμα και φόρεσε πολιτικά ρούχα. O Hill δεν ήξερε τι να κάνει. Σε λίγα λεπτά η ομάδα πήρε απόφαση να αποχωρήσει από τον υπόλοιπο χρόνο των δοκιμαστικών. Στις 14.15 ώρα Ιταλίας, 57 λεπτά μετά το ατύχημα τα μεγάφωνα της πίστας με μια λιτή ανακοίνωση, ενημέρωσαν το κοινό πως ο Roland Ratzenberger ήταν νεκρός. Αυτή ήταν η πρώτη απώλεια σε αγώνα από το 1982, όταν στο GP του Montreal είχε χάσει την ζωή του ο Riccardo Paletti.

Ο Hill έβαλε και αυτός πολιτικά ρούχα και μαζί με την σύζυγό του Georgie και την PR του Senna, Betise Assumpcao, αναζήτησαν τον Ayrton στο motorhome του και τον βρήκαν να κλαίει στο δάπεδο σε κακή κατάσταση. Ο Hill τον σήκωσε από το έδαφος και ανέλαβε να τον συνεφέρει, όπως μας ενημερώνει ο δημοσιογράφος των Times, Andrew Longmore, που παρακολούθησε τη σκηνή πριν τον απομακρύνουν βίαια. Όταν το έμαθε ο Williams θορυβήθηκε. «Τι στο διάολο έπαθε ο Senna, τρελάθηκε; Και ζήτησε ευγενικά από την Betise Assumpcao, να του πει να συναντηθούν όταν με το καλό συνέλθει.

Ο Ayrton δεν δέχθηκε να παραστεί στην καθιερωμένη press conference. Ο χρόνος του από την Παρασκευή, του έδινε και σε αυτόν τον αγώνα την pole. Στην κατάσταση που βρισκόταν δεν τον ενδιέφερε καν. Συνήλθε λίγο και βγήκε από το motorhome, μόνο και μόνο για να πέσει επάνω στον μόνιμο stewart της FIA , John Corsmit που τον έψαχνε να του ζητήσει εξηγήσεις γιατί δεν πήγε στην press conference. Mέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα, λίγο έλειψε να πιαστούν στα χέρια, αφού πρώτα αντάλλαξαν μερικές καθόλου κολακευτικές φιλοφρονήσεις. Οι πιο ψύχραιμοι φρόντισαν να πάρουν τον Senna μακριά ώστε να ηρεμήσουν τα πνεύματα.

Tους παράτησε όλους και γύρισε στο Castello San Pietro, στο μικρό ξενοδοχείο του. Τηλεφώνησε αμέσως στην Adriana και άρχισε αμέσως να της εξιστορεί μπερδεμένα τα γεγονότα. Στην αρχή η Adriana νόμιζε πως ήταν ταραγμένος ακόμα για το ατύχημα του Barrichello, μέχρι που της είπε για τον θάνατο του Ratzenberger και συνέχισε…«Έχω ένα πραγματικά κακό προαίσθημα γι’ αυτόν τον αγώνα… Ίσως θα έπρεπε να μην τρέξω…» Tην συζήτησή τους διέκοψε ο φυσιοθεραπευτής και στενός φίλος του Αyrton, Josef Leberer που αρκετά πιο ψύχραιμος τον έπεισε να βγουν για φαγητό στην Romagnola, ένα μικρό εστιατόριο κοντά στο ξενοδοχείο, όπου είχαν προγραμματίσει να γιορτάσουν τα γενέθλιά του. Πέρασαν αξέχαστα. Δεν έφαγαν τίποτε και δεν μίλησε κανείς.

Μόλις γύρισε στο δωμάτιό του είδε το σημείωμα από τον Frank Williams που τον παρακαλούσε να κατέβει στον κάτω όροφο. Στο ασανσέρ συνάντησε τον Ron Dennis που έμενε μαζί με όλη την ομάδα στον πιο πάνω όροφο. Μίλησαν με τα μάτια. Άλλωστε ήξεραν τόσο καλά ο ένας στον άλλον. Ο Williams μίλησε σαν πατέρας στον Ayrton. Κατάφερε να τον καλμάρει και τον έπεισε να γυρίσει στο κρεβάτι του και να ηρεμήσει. Ο Ayrton γύρισε, τηλεφώνησε στην Adriana και της είπε πως αποφάσισε να τρέξει και αν νικούσε θα αφιέρωνε την νίκη στον αδικοχαμένο Ratzenberger και γι’ αυτό θα είχε μια μικρή αυστριακή σημαία μαζί του, ώστε να τον τιμήσει στον γύρο του θριάμβου.

Η επόμενη μέρα ξημέρωσε. Ήταν πρωτομαγιά του 1994. O Alain Prost ήταν ο επίσημος καλεσμένος της Williams και έφτασε στο box, την στιγμή που ο Senna έκανε το πρωινό ζέσταμα. Μίλησε μαζί του από το pit radio και αργότερα που ο Senna έκανε έναν γύρο για λογαριασμό του TF1, του καναλιού στο οποίο ο Prost εργαζόταν πλέον ως σχολιαστής, έκανε live έναν ζεστό χαιρετισμό. «I would like to say welcome to my old friend Alain. Tell him we miss him very much.» Μόλις γύρισε στο box είδε τον Prost με το συνεργείο του TF1 να κάθονται σε ένα τραπέζι και να τρώνε πρωινό. Aμέσως πήγε κοντά τους. Διακριτικά το συνεργείο απομακρύνθηκε. Επτά παγκόσμια πρωταθλήματα ήταν πολλά σε εκείνο το τραπέζι. Για 30 λεπτά μιλούσαν. Αργότερα ο Prost θα αναφέρει: «Για πρώτη φορά μέσα σε 6-8 χρόνια μιλήσαμε σαν άνθρωποι… Ποτέ δεν τον είδα να μου συμπεριφέρεται πιο ζεστά. Μου ζήτησε την βοήθειά μου στο θέμα της ασφάλειας των οδηγών. Συμφώνησα. Θα τα λέγαμε σε δύο εβδομάδες στο Monaco…»

Στη συνέχεια της ημέρας και μέχρι την στιγμή που ο αγώνας επιτέλους ξεκίνησε, έγιναν πολλά μικρά περιστατικά, που σε όλα ο Senna, έδειχνε διαφορετικός. Ακόμα και η διαδικασία της αυτοσυγκέντρωσης σε αυτόν τον αγώνα ήταν διαφορετική. Δεν φόρεσε το κράνος του 15 λεπτά πριν όπως συνήθιζε, αλλά την τελευταία στιγμή. Το βλέμμα του, στις δεκάδες φωτογραφίες που έχουν τραβηχτεί δείχνει πως δεν ήταν εκεί. Είχε φύγει ήδη μακριά…

Ο αγώνας ξεκίνησε. O Ayrton Senna στην pole και ο Michael Schumacher δίπλα του. Πριν φτάσουν καν στην πρώτη στροφή, άρχισαν να κουνιόνται οι κίτρινες σημαίες. Η Benetton του JJ Lehto έσβησε στην εκκίνηση και ο επερχόμενος Pedro Lamy με μια Lotus, έπεσε βίαια πάνω του. Το αυτοκίνητο ασφαλείας βγήκε και οι οργανωτές άρχισαν να καθαρίζουν την πίστα από τα συντρίμια των δύο αυτοκινήτων στην ευθεία της εκκίνησης. Στις 2.15 ο αγώνας ξαναξεκίνησε. O Senna έκανε ένα εμφατικό 1.24.887 με τον Michael Schumacher σχετικά κοντά του. Ο Senna ήταν εμφανές πως πήγαινε πάνω από το όριο. O Schumacher ανέφερε αργότερα «Δεν μπορούσα να ακολουθήσω το ρυθμό του. Το αυτοκίνητό του έδειχνε νευρικό, ακουμπούσε στο έδαφος συνεχώς βγάζοντας σπίθες. Ήταν εμφανές πως το οδηγούσε πέρα από το όριο…»

O γιατρός Sid Watkins, επίσης θυμάται… «Ήταν τόσο δαιμονισμένος ο ρυθμός, που γύρισα στον Mario Casoni που οδηγούσε και του είπα να ετοιμαστεί. Από στιγμή σε στιγμή θα γίνει ένα απαίσιο γαμημένο ατύχημα…»

Ακριβώς στις 2.17 το μεσημέρι της Πρωτομαγιάς του 1994, ο Senna πλησίαζε την στροφή Tamburello με σχεδόν 300 χλμ./ ώρα.

Τα υπόλοιπα είναι ιστορία. Το αυτοκίνητο δεν έστριψε. Πήγε ευθεία. Χτύπησε με τρομερή δύναμη τον τοίχο και σταμάτησε λίγα μέτρα μετά. Αμέσως βγήκαν οι κόκκινες σημαίες και ο αγώνας σταμάτησε. Οι στιγμές που ο Senna είναι ακίνητος μέσα στο μονοθέσιο, στοιχειώνουν κάθε εραστή των αγώνων. Κανένας μας δεν πρόκειται να τις ξεχάσει. Τις βλέπουμε και τις ξαναβλέπουμε από μια παράξενη διαστροφή και δάκρυα πλημμυρίζουν τα μάτια μας.

Το χτύπημα είναι εξαιρετικά βίαιο. Όπως μάθαμε αργότερα, ο δεξιός τροχός συνέθλιψε το κεφάλι του. Τμήματα της ανάρτησης τρύπησαν την ζελατίνα, έσπασαν ένα μικρό κομμάτι του κράνους, πριν κάνουν σοβαρή ζημιά στο κεφάλι του. Αυτό ήταν. Διακόσια εκατομμύρια τηλεθεατές έβλεπαν τις αγχωμένες προσπάθειες των γιατρών να βγάλουν τον Ayrton από το μονοθέσιο. Συνολικά κάποια στιγμή μετράμε περισσότερους από 25 ανθρώπους να προσπαθούν να βοηθήσουν στο σημείο του ατυχήματος. Κάποια στιγμή καταφέρνουν να τον βγάλουν. Τα επόμενα λεπτά περνούν σαν αιώνες. Η απόγνωση στις κινήσεις τους είναι ξεκάθαρη. Το ελικόπτερο προσγειώνεται και ο Senna τοποθετείται στο φορείο μεταφοράς. Μόνον τότε οι τηλεθεατές -που παίρνουν αμοντάριστα πλάνα- μαθαίνουν την αλήθεια. Αυτή η σκούρα λίμνη από ένα απροσδιόριστο υγρό δεν είναι λάδι. Είναι ξεκάθαρο πως ο Senna είναι νεκρός, αλλά κανείς δεν μπορεί να το παραδεχτεί και κανείς δεν μπορεί να το πιστέψει.

Στις 18.40 η Dr Maria Theresa Fiandri, επικεφαλής του νοσοκομείου Maggiore, ανακοινώνει το νέο που κανείς δεν θέλει να ακούσει. O Ayrton Senna De Silva, τρεις φορές παγκόσμιος πρωταθλητής και ίνδαλμα στα μάτια εκατομμυρίων ανθρώπων είναι νεκρός.

Μια ολόκληρη εποχή τελείωσε εκείνο το Σαββατοκύριακο στην Imola. Πρώτα ο Roland και μετά ο Ayrton, υπήρξαν οι μάρτυρες για ένα σωρό αμαρτίες των ομάδων και των οργανωτών. Η θυσία τους δεν πήγε χαμένη. Έδωσε το έναυσμα για περισσότερο ασφαλή μονοθέσια και για περισσότερο ασφαλείς αγώνες. Παρ’ όλο που έχουν περάσει 28 χρόνια από τον θάνατό του, ζει ακόμα στη μνήμη μας.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΑΡΙΝΟΣ

Ο Γιώργος Βαρίνος είναι πτυχιούχος Μηχανικός Αεροσκαφών και έχει πτυχίο Πιλότου Υπερελαφρών Αεροσκαφών. Tο 2022, έκλεισε 40 χρόνια στο χώρο των περιοδικών αυτοκινήτου. Από το 1989 εργάζεται ως επαγγελματίας και είναι τακτικό μέλος της ΕΣΠΤ και της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων. Ασχολήθηκε με τους αγώνες ταχύτητας αυτοκινήτου από το 2000 και έτρεξε για 12 χρόνια (1983-1995) στο Ελληνικό Πρωτάθλημα Enduro. Έχει εργαστεί στα περιοδικά 4 Τροχοί (1982-1986), Car & Driver (1989-1993), Auto Motor und Sport (1993-1994), Auto Τρίτη (1993-1995), BESTEVER (1999-2021), One Passion (2007-2009, 2018), Gazzetta.gr (2014-2021) και σήμερα είναι υπεύθυνος AUTO-MOTO της εφημερίδας Κόκκινος Πρωταθλητής, συνεργάτης του περιοδικού TOP GEAR, συνεργάτης του περιοδικού MotoGP World, Διευθυντής του site Autopress.gr και εκδότης τoυ πολυτελούς περιοδικού BESTEVER QUARTERLY.